Online tentoonstelling ‘Brave New World’

Logo van het 'Brave New World' project van D4D. Tegen een turquoise achtergrond staan een poppetjes icoon en een DNA helix.

Brave New World was een internationale samenwerking tussen het Kreukelcollectief, het D4D project (Verenigd Koninkrijk) en Berlinklusion (Duitsland) die in 2021 plaatsvond. Samen onderzochten we het complexe en verontrustende onderwerp eugenetica en de impact die “eugenetische logica” heeft op gehandicapte gemeenschappen vroeger en nu.

Of het nu gaat om het Nazi T4 euthanasieprogramma, de oorspronkelijke eugenetische idealen van Francis Galton of genetische screening vandaag de dag: we zijn ervan overtuigd dat al deze uitingsvormen van eugenetica aan elkaar gelinkt zijn. Allemaal gaan ze uit van het idee dat sommige levens meer waard zijn dan andere. Voor dit project was het voor ons dus niet alleen belangrijk om de geschiedenis te herdenken, maar ook om het over het hier en nu te hebben. In het bijzonder omdat het project plaatsvond tijdens een lockdown in de coronapandemie, die nog steeds voortduurt.

Het Kreukelcollectief bracht online een groep Nederlandse activisten, kunstenaars en denkers met een handicap bij elkaar. We presenteerden verschillende voorbeelden van Nederlandse eugenetica van vroeger en nu, waarvan een aantal hieronder te zien zijn. Daarna vroegen we de deelnemers om een reflectie: wat betekent eugenetica voor hen? Een deel van de video’s waarin de deelnemers hun reflectie presenteren, zijn te vinden op de D4D website: https://d4d.org.uk/workstreams/brave-new-world/brave-new-world-exhibition/.

Een ongedateerde zwart-wit foto van Gerrit Abelman (links), die samen met zijn vader in een lange witte verfjas poseert bij een emmer verf en een ladder van zijn schildersbedrijf. Gerrit is een jonge man met een donkere hoed die vriendelijk naar de camera glimlacht. Gerrit wordt tijdens de Tweede Wereldoorlog met een mentale crisis opgenomen in de Willem Arntsz Hoeve en komt daar om het leven door de slechte omstandigheden.
Een ongedateerde zwart-wit foto van Gerrit Abelman (links), die samen met zijn vader in een lange witte verfjas poseert bij een emmer verf en een ladder van zijn schildersbedrijf. Gerrit is een jonge man met een donkere hoed die vriendelijk naar de camera glimlacht. Gerrit wordt tijdens de Tweede Wereldoorlog met een mentale crisis opgenomen in de Willem Arntsz Hoeve en komt daar om het leven door de slechte omstandigheden.

Een foto van Jan Troost die over zijn geblokte overhemd heen een oud, verwassen T-shirt aan heeft getrokken. Op het witte T-shirt staat een schietschijf met in het midden een DNA helix en eronder de tekst “Vogelvrij?” Hij droeg dit shirt in de jaren ’90, toen hij samen met anderen eiste dat gehandicapte mensen zouden meepraten over prenatale selectie.
Een foto van Jan Troost die over zijn geblokte overhemd heen een oud, verwassen T-shirt aan heeft getrokken. Op het witte T-shirt staat een schietschijf met in het midden een DNA helix en eronder de tekst “Vogelvrij?” Hij droeg dit shirt in de jaren ’90, toen hij samen met anderen eiste dat gehandicapte mensen zouden meepraten over prenatale selectie.

Een foto van de onthulling van een monument voor de vergeten slachtoffers van de Willem Arntsz Hoeve op 9 september 2016. Er staan verschillende mensen om het monument heen om er bloemen op neer te leggen en kaarsen aan te steken. Het monument zelf is glimmend zilverkleurig en heeft de vorm van een wolk. De kunstenaar, Christoph Seyfert, koos hiervoor omdat een betrokkene tijdens de Tweede Wereldoorlog had een brief had geschreven met daarin de tekst: “Zij stierven als sneeuw voor de zon.”
Een foto van de onthulling van een monument voor de vergeten slachtoffers van de Willem Arntsz Hoeve op 9 september 2016. Er staan verschillende mensen om het monument heen om er bloemen op neer te leggen en kaarsen aan te steken. Het monument zelf is glimmend zilverkleurig en heeft de vorm van een wolk. De kunstenaar, Christoph Seyfert, koos hiervoor omdat een betrokkene tijdens de Tweede Wereldoorlog had een brief had geschreven met daarin de tekst: “Zij stierven als sneeuw voor de zon.”